Çeviride Kalite Kontrol Aşamaları

Yazılı çeviri; sözlü çeviriden farklı olarak anlık gelişme temelindeki teatral bir performanstan çok; beğenmediğiniz sahneleri yeniden çekebileceğiniz ve daha iyiye dönüştürebileceğiniz bir sinema çalışmasına benzetilebilir. İçinize sinmeyen bir cümle olduğunda, kafanızdaki titiz kalite yönetmeni olanca gücüyle “Kestiiiiiik!”diye bağırabilir.

Siz de çeviri sürecinizde detaylandırmaya gidebilir; bir kelimeye veya kalıba takıldıysanız doğru terminolojiyi veya kullanımı araştırabilir, bağlam çözümlemesi için süreci geri sarabilir veya meslektaşlarınıza danışabilirsiniz.

Ya da çalışma stilinize uygun olarak bu kısmı atlayabilir, bir yandan düşünürken bir yandan da metnin ilerleyen kısımlarına odaklanarak zaman kazanabilirsiniz. Demlendikçe yerine oturan tüm tatlar gibi farklı bir cümlenin ortasında bile olsanız bir anda doğru karşılığı çağırabilir ve çevirinizdeki kayıp parçayı tamamlayabilirsiniz. Eksikleri tamamlayıp, son noktayı koyduğunuzda çeviriniz matematiksel olarak bitmiş olur.

Oysa çeviriyi teslim etmeden önce unutulmaması gereken çok önemli bir adım daha var: Kontrol!

12UMS0274-6 Referans kodlu Çevirmen (Seviye 6) Ulusal Meslek Standardına göre çevirmenin yazılı çeviri sürecinde “Çeviri hizmeti ile ilgili kalite faaliyetlerini yürütmek” adımı da mevcut. Buna göre F.2.3 maddesinde belirtildiği üzere çevirmen “Yapılan çevirinin kalitesini çevirinin türüne, yöntemine, akışa ve sözleşmeye göre kontrol eder.”.

Bir süredir aynı metin üzerinde çalışıyorsanız, metnin uzunluğu, tekdüzeliği veya zorluğu sizi yorduysa ya da zamana karşı yarış halindeyseniz bir an önce yükünüzden kurtulmak istemeniz doğaldır; insan doğası bunu gerektirir. Ancak, tüm ön hazırlıkları tamamlanmış, terminolojisi çeviri alıcısı tarafından sağlanmış veya oldukça akıcı ve ilgi alanınız içinde bir metni çevirmek bile oldukça uğraştırıcı bir süreç olduğundan yılların tecrübesi ile dahi hatalar yapmak olasıdır.

17500 sektör paydaşının olduğu ÇeviriBlog platformunda tamamlamış olduğumuz ankete göre katılımcıların %63,2’si çalışma şeklinin ön okumayı da tavsiye eden meslek standardına uyumlu olup olmadığı hakkında bilgi sahibi değil. Dolayısıyla metni teslim ettiğiniz çeviri alıcısının, hedef metni bir editör kontrolünden geçireceğinden emin olmak şart. Bunu garantileseniz dahi metninizin kalite kontrol puanlamasından geçerli bir not alması için ön okumayı es geçmemek gerek.

Bunu nasıl yapacağınız konusunda henüz bir sistem oturtmadıysanız ya da maddelerini takip edeceğiniz hızlı bir listeye ihtiyacınız varsa sizin için hazırlamış olduğumuz tabloyu kullanabilirsiniz: