Çoğunluğu kadınlardan oluşan ekibiyle öne çıkan ve bir kadın CEO kaptanlığında geleceğe yürüyen Dijital Tercüme’nin gururlu üyeleri olarak sadece geleceğin değil geçmişin ve bugünün de güçlü kadınların gölgesinde olduğunu biliyoruz. Eski çağlardan beri kadınlar kültürümüzün vazgeçilmez bir parçasını oluşturdu. Dünya Emekçi Kadınlar Günü kapsamında çevirileriyle büyük değişimlerin öncüsü olan başarılı kadın çevirmenler seçkimizi sizlerle paylaşmak istedik. Bu kadınlar, edebi gelenekleri şekillendirmek için dil bilgeliğine eriştiler ve sosyal adalet peşinde koşmaktan asla vazgeçmediler. Tarihin akışını değiştiren emekçi kadınların Dünya Emekçi Kadınlar Günü kutlu olsun!

TARİHİN AKIŞINI DEĞİŞTİREN ULUSLARARASI KADIN ÇEVİRMENLER

ROZA HAKMEN

1956 İzmir doğumlu olan Roza Hakmen 1974’te İzmir Amerikan Kız Kolejini bitirmiştir. 1979’da ODTÜ Ekonomi bölümü mezunudur. Ancak, kendisini anlatmak için cümleye nereden başlasak bilemiyoruz; çünkü Roza Hakmen’i kendisi dışında kimsenin altından kalkamayacağı kitap çevirileriyle tanıyoruz. Ne kadar övülse yetmeyecek, Türkiye’de çevirmen deyince akla gelen ilk isimlerden biri olan Roza Hakmen dehasını anlamak için yaptığı çevirilere, kurduğu cümlelere göz atmak yeterli. O olmasaydı Marcel Proust’un Cervantes’in, Hemingway’in ve daha birçok değerli yazarın eserlerini nasıl bu kadar iyi tanır, bu kadar severek okurduk?

Saygı ve minnetle…

Çevirdiği eserlerden bazıları: Eşlik Eden: Soneçka Antonovskaya (Nina Berberova), De Profundis (Oscar Wilde), Bir Elin Sesi Var (Anthony Burgess), New York Köleleri (Tama Janowitz), Matmazel Christina (Mircea Eliade), Don Quijote (Miguel de Cervantes), Kayıp Zamanın İzinde (Marcel Proust), Cennet Dolmuşu (E. M. Forster), Kader (Tim Parks), Europa (Tim Parks).

SEVİN OKYAY

1942 yılında İstanbul’da doğan ve Arnavutköy Amerikan Kız Kolejini bitirdikten sonra hızla gazetecilik ve sinema dünyasına giren Sevin Okyay için kullanılacak sıfatlar saymakla bitmiyor. Kendisi bir yazar, çevirmen, radyo programcısı, spor yazarı ve ülkemizin ilk kadın sinema eleştirmeni. Kendisini tanımak için yazılarına, eleştirilerine bakmak, içtenliğini ve samimiyetini görmek yeterli. Öncesinde bizzat ve daha sonra Kutlukhan Kutlu (oğlu) ile çevirdiği Harry Potter serisi sayesinde çoğumuz tanıyor. Ancak on parmağında on marifet olan Sevin Okyay çizginin çok dışında, öncü bir kadın olarak karşımıza çıkıyor. İlgilenmediği, içinde bulunmadığı alanları saymak açıkçası çok daha kolay. Şapka çıkarılacak bir kadın, bir yaşam, bir çevirmen.

Çevirdiği eserlerden bazıları: Harry Potter Serisi, Alexander Tekniği (Andrew Stanway), Fantastik Canavarlar Nelerdir, Nerelerde Bulunurlar? (J.K. Rowling) (Gül Sarıoglu’la birlikte), Gorbaçov’un Rusyasi (Cem Akaş’la birlikte), Hayali Yerler Sözlügü (Alberto Manguel, Gianni Guadalupi) (Kutluhan Kutlu’la birlikte), Hayvan Çiftligi (George Orwell), İlk Dünya Hikâyeleri (Ted Hughes), İngiliz Gülleri (Madonna), İstanbul’da Bir İsveç Sarayı (Sture Theolin), 49. Paralelin Ötesinde: Kanadali Yazarlardan Öyküler (Karen Mulhallen), Kuzey Işıkları (Philip Pullman), Keskin Bıçak (Philip Pullman), Labirent: Üç Sır. Iki Kadın. Bir Kase. (Kate Mosse).

MİNA URGAN

2000 yılında kaybettiğimiz, ülkemizde İngiliz Edebiyatı denilince akla gelen ilk isimlerden biri olan Mina Urgan 1915 yılında İstanbul’da doğdu.  Kendisini İngiliz Edebiyatı Profesörü, yazar, filolog olarak ve İngilizceden çevirerek Türk edebiyatına kazandırdığı yüzlerce değerli eserle tanıyoruz. En önemli İngilizce eserleri dilimize son derece açık ve anlaşılır bir dille ve büyük bir ustalıkla çevirmiş olan Mina Urgan anılarından tanıdığımız üzere asla sıradan bir çevirmen ya da yazar değil, belirli dönemlere ışık tutan ve yaşadığı maceralarla, yemeğe ve gezmeye olan düşkünlüğüyle gülümseten ve öğütleriyle hayatımıza renk ve anlam katan benzersiz bir kadın. Kendi yazdığı eserler (Bir Dinozorun Anıları, Bir Dinozorun Gezileri) tarihimizin önemli dönemlerine tanıklık ederek okuyucuya en önemli figürlerini yakından, birebir tanıma imkanı sunuyor. Işıklar içinde uyusun.


Çevirdiği bazı eserler: Moby Dick (Herman Melville) (Sabahattin Eyüboğlu ile beraber, ayrıca önsözü yazmıştır), Meselenin Kalbi (Graham Greene), Arthur’un Ölümü (Sir Thomas Malory) Sineklerin Tanrısı (William Golding), Troilus ve Cressida (William Shakespeare) (Sabahattin Eyüboğlu ile beraber, ayrıca önsözü yazmıştır), Atinalı Timon (William Shakespeare) (Sabahattin Eyüboğlu çevirisine önsöz).

ANNE DACIER
Anne Dacier, klasik eserlerin çevirilerini üstlenen ünlü bir yorumcu eleştirmen, editör ve çevirmendir. Klasik eserlelerle ilgili tespit ve eleştirileriyle bilinen Dacier; en çok Homeros tarafından yazılan İlyada ve Odysseia’yı Yunancadan Fransızcaya çevrilmesiyle tanınmaktadır.

GIUSEPPA BARBAPICCOLA
İtalyan doğa filozofu ve şair Latince ve Fransızca eserleri İtalyancaya çevirmiştir. En önemli filozoflardan biri olan René Descartes’ın Felsefenin İlkeleri” adlı eserini çevirmesiyle ünlüdür.

JULIA EVELINA SMITH
Amerikalı bir feminist olan Julia Evelina Smith İncil’i orijinal dilinden (Latince, Yunanca ve İbranice) İngilizceye çeviren ilk İngiliz kadın çevirmendir.

ANNE HUMME

İskoç yazar ve şair Anna Hume Latinceden İngilizceye yaptığı çevirilerle biliniyor. Kendisi Jakoben İskoçya’nın öne çıkan isimlerinden David Hume’un kızıdır ve babasının Latince şiirlerini çevirisini yapmıştır. Ayrıca “The Triumphs of Love, Chastitie, Death: Translated Out of Petrarch by Mrs. Anna Hulme” adı altından Petrarch’ın “Trionfi”sini İtalyancadan İngilizceye çevrimiştir. 

CHARLOTTE BURNER
Amerikalı bir bilim insanı olan Charlotte Bruner Afrikalı kadın yazarların eserleri hakkında yazdığı kapsamlı yazılar ve Afrikalı kadınların verdiği birçok edebi eseri daha büyük kitlelere ulaşması adına İngilizceye çevirmiştir.