Çeviride Öne Çıkan Kavramlar ve Kısaltmaları

MLV (Multi Language Vendor)

Çok Dilli Sağlayıcı. Yerelleştirme projelerinde birçok dilde hizmet veren sağlayıcı. Tek Dilli Sağlayıcıların (Single Language Vendor, SLV) aksine, çok dilli projelerde hizmet verir. Dünyanın birçok yerinde faaliyet gösteren ve belli bir pazara açılmakla sınırlı kalmayan büyük şirketler tarafından tercih edilir.

SLV (Single Language Vendor)

Tek Dilli Sağlayıcı. Belirli bir dil kombinasyonunda çeviri ve dil hizmeti sağlar. (Örneğin; İngilizceden Fransızcaya) Bu dil kombinsyonu, bir veya birkaç dilden oluşabilir. Belirli bir dil çiftinde uzman olan serbest çevirmenler SLV’lere örnek olarak gösterilebilir.

MTPE (Machine Translation Post Editing)

Makine Çevirisi Sonrası Düzeltme. Makine tarafından çevrilmiş içeriği gözden geçirme ve müşterinin gereksinimlerini karşılayacak şekilde düzenleme sürecidir.

L10N (Localization)

Lokalizasyon, yerelleştirme. Bir ürünü belirli bir pazara, bir ülke ya da bölgeye uyarlama sürecidir. İçeriğin tutarlı bir şekilde çevrilmesinin yanı sıra aynı zamanda bu içeriğin belirli bir hedefe uyarlanmasını gerektirir. Farklılıklara dikkat çekerek ürün çevirisi üzerine odaklanan lokalizasyonda, kültürel adaptasyon kilit kavramdır.

TMS  (Translation Management System)

Çeviri Yönetim Sistemi.  Karmaşık ve zahmetli çeviri görevlerini kolaylaştırmak amacıyla tasarlanmış bir yazılımdır. Çeviri ve yerelleştirme iş akışlarını kolaylaştırarak çevirmen üretkenliğini ve verimliliğini en üst düzeye çıkarır. Küresel bir büyüme stratejisi geliştirmeyi amaçladığından aynı zamanda Küreselleşme Yönetim Sistemi olarak da bilinir.

TM (Translation Memory)

Çeviri Belleği. Daha önce belirli dil çiftleri için çevrilmiş metin bölümlerini, paragrafları ve kelimeleri saklayan ve çeviri sürecini hızlandıran dilbilimsel bir veri tabanıdır.

ST (Source Text)

Kaynak Metin. Başka bir dile çevirisinin yapıldığı orijinal metin.

TT (Target Text)

Hedef Metin, Erek Metin. Çeviri süreci bittiğinde elde edilen metin, ürün.

MT (Machine Translation)

Makine Çevirisi. İnsan müdahalesi olmadan çeviri eylemi için geliştirilmiş bir yazılım kullanılarak elde edilen çevirilerdir. Kolay ve hızlı şekilde bir dilden başka bir dile çeviri eylemi gerçekleştirilebilir ancak kimi durumlarda makine çevirisi sonrasında çevirmenin içeriği yeninden düzenleyerek gerekli düzeltmeleri yapması gerekebilir.

AVT (Audiovisual Translation)

Görsel İşitsel Çeviri. Multi Medya Çevirisi. Görsel-işitsel eserlerde ve ürünlerde bulunan sözlü bileşenlerin bir dilden diğerine aktarılmasını ifade eder. Televizyon programları, tiyatro oyunları, müzikaller, Web sayfaları, video oyunları, kısa veya uzun filmler kapsamında kullanılan çeviri türüdür.

LSP (Language Service Provider)

Dil Hizmeti Sağlayıcısı. Çeviri, yerelleştirme, sözlü çeviri ve çeşitli diğer dil hizmetleri sunan şirket. Çeviri ofisleri birer dil hizmeti sağlayıcıları olarak değerlendirilir.

OPI (Over-the-Phone Interpretation)

Telefonda Tercüme. Farklı dilleri konuşan kişilerin birbirlerini anlamalarına yardımcı olan bir hizmettir. Birçok sektörde tercih edilmektedir ancak öncelikli olarak bir müşteri ile çağrı merkezi çalışanı arasında gerçekleşen etkileşimler için kullanılır.

CMS (Content Management System)

İçerik Yönetim Sistemi. Çeşitli şirketlerin dijital içeriklerini oluşturmalarını, yönetmelerini ve değiştirmelerini sağlayan yazılımdır. Küresel müşterilerle daha hızlı ve kolay şekilde iletişim kurmayı amaçlayan şirketler, içeriklerini oluştururlarken kolayca çevrilecek ve yerelleştirilecek şekilde oluşturmaya dikkat ederler. Başka bir deyişle, çeviri hizmetiyle entegre olacak şekilde ilerlerler.

SEO (Arama Motoru Optimizasyonu)

Çevrim içi bir arama motorunu kullanılarak arama yapıldığında daha kolay bulunabilmesi için anahtar kelimelerle bir şirketin web sitesinin optimize edilmesi sürecidir. SEO, çok dilli, çok uluslu bir site için birden fazla dil bir yana, tek bir dilde yeterince karmaşık olan önemli bir süreçtir. Günümüzde birçok şirket, web sitelerinin farklı dillerde yapılan çevirilerinin SEO uyumlu olmasına özen göstermektedir.

G11N (Globalization)

Globalizasyon, Küreselleşme. Ürün ve hizmetlerini küresel pazarlara genişletmeyi hedefleyen şirketlere çeviri çözümleri sunar.

CAT (Computer Aided Translation)

Bilgisayar Destekli Çeviri.  Daha önceden yapılmış olan çevirileri bir veri tabanında saklayan ve benzer bir çeviri söz konusu olduğunda önceki çevirileri hatırlatan bir yazılımdır. Özellikle terminoloji ve hız hususunda çevirmene yardımcı olan araçtır.

Translation Quality Assurance (TQA)

Çeviride Kalite Güvencesi. Müşterinin ihtiyaçları ve talepleri doğrultusunda çeviri metninin tam, eksiksiz ve doğru olarak hedef kültüre aktarılmasını kapsar.   

Project Manager (PM)

Proje Yöneticisi. Bir çeviri projesini başlatan, yürüten ve çeviri kalitesini kontrol ederek süreci tamamlayan kişidir. Başka bir ifadeyle, çeviri projesine liderlik eden yöneticidir. Çeviri ekibini ve bütçe performanslarını belirleyen proje yöneticisi, bir müşteri için birincil iletişim noktasıdır.

Rules-Based Machine Translation (RBMT)

Kural Tabanlı Makine Çevirisi. İlk ticari makine çevirisi sistemi olarak kabul edilmektedir. Kaynak ve hedef dilin morfolojik, söz dizimsel ve anlam bilimsel analizine dayalı çeviriler üretmeye amaçlar.

Think Aloud Protocols (TAP)

Sesli Düşünme Protokolü. Çeviri süreci doğrudan gözlemlenebilen bir süreç değildir. Dolayısıyla bir çevirmen paylaşmadığı sürece çeviri sürecinde ne gibi aşamalardan geçtiğini tahmin edebilmemiz pek mümkün değildir. TAP, veri toplayarak bu karmaşık çeviri sürecini aydınlatmak için kullanılan bir yöntemdir. Çevirmen, sesli bir biçimde çeviri sürecinde yaşadığı zorlukları ve sorunları araştırmacıyla paylaşır. Çevirmenin paylaştığı geri bildirimler kayıt altına alınarak süreç analiz edilir.

Translation-Editing-Proofreading (TEP)

Metnin Çevrilmesi – Düzenlenmesi – Gözden geçirilmesi (son okuma). Kaliteli çeviri elde edebilmek için mutlaka göz önünde bulundurulması gereken TEP, müşteri memnuniyetini sağlamada anahtar kavramdır.

Non-Disclosure Agreement (NDA)

Gizlilik Anlaşması/Sözleşmesi. Yasal olarak bağlayıcı bir sözleşmedir. Sözleşmeyi imzalayan taraflar, gizli sayılan bilgi ve belgelerin başkalarıyla paylaşılmayacağını kabul ederler. Müşteri tarafında memnuniyet ve güven sağlama açısından dikkat edilmesi gereken son derece hassas bir konudur.

Desktop Publishing Translation (DTP) Masaüstü Yayıncılık Çevirisi. DTP, kitap, dergi, broşür, gazete, katalog, kullanım kılavuzu gibi tanıtım amaçlı materyalleri bilgisayar destekli olarak birden çok dile uyarlamaya yarayan ve teknik bir yaklaşım gerektiren hizmettir.