Quebec’te Fransızcanın bozulmasına karşı bir siper olarak görülen Fransız Dili Bildirgesi, Kanada’da 40 yıl önce bu ay yürürlüğe girdi. Buna rağmen, yeni açıklanan değerler bu çabanın her şeyin İngilizceleştirilmesi karşısında zayıf kaldığını gösteriyor.
Açıklanan istatistikler, 2016’da Fransızca konuşan Quebeclilerin oranının son beş yılda yüzde 87’den yüzde 86,5’e düştüğünü gösteriyor. Fransızcayı anadili olarak kabul edenlerin oranının ise 79,7’den 78,4’e düştüğü görülüyor. Anadili İngilizce olanların oranı ise yüzde 0,6 artmış durumda.
Görünüşte küçük olan bu değişimler Kanada’daki İngilizce medyanın dikkatini çekti ancak istatistiği hazırlayan kurum rakamlarda bir hata olduğunu açıkladı. Gerçekte evde Fransızca konuşma oranının yüzde 78’den yüzde 78,1’e yükseldiği, yalnızca İngilizce konuşulan hanelerin oranında da yakın bir düşüş görüldüğü açıklandı. İstatistiklerin yayınlanması ile hatanın açıklanması arasındaki beş günlük sürede ise Fransızca medyaya kültürel bir yok oluş korkusu hakimdi.
Sosyolog ve köşe yazarı Mathieu Bock-Côté, açıklanan istatistiklerin uzun vadede Quebec kültürünün yok oluşuna işaret ettiğini yazdı. Bock-Côté bu durumun tek çözümünün ise daha kapsamlı bir bildirge hazırlamak, göçleri kısıtlamak ve Fransızcayı opsiyonel bir dil olmaktan çıkarmak olduğunu belirtti. Quebec Partisi başkanı Jean-François Lisée da daha katı bir bildirgeye ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Nüfus bilimci Guillaume Maroie ise Quebec’te Fransızcanın 2150 yılında kullanılmıyor olacağı yönündeki tahminlerini açıkladı. Maroie’ya göre yalnızca bazı yer isimleri Fransızca kalacak, onlar da İngilizce telaffuz edilecek.
Bildirge okullarda, işyerlerinde ve devlet dairelerinde Fransızca kullanılması gerektiğini belirtiyor. Bildirge yürürlüğe girmeden önce göçmenlerin yüzde sekseni çocuklarına İngilizce eğitim verirken şimdi yüzde seksen, çocuklarını Fransız okullarına gönderiyor. Bu oldukça büyük bir başarı gibi görünse de Fransızca eğitim alan çocuklar evde başka dil konuşabiliyor.
Kanada genelinde hem İngilizce hem Fransızca kullanımı son yıllarda oldukça yükselmiş durumda. Kanada’nın geri kalanında bu iki dillilik bir başarı olarak görülse de Quebec’te İngilizce istenmeyen bir dil. İki dilin de kullanımı arttıkça çoğunluğun İngilizce’yi tercih edeceği düşünülüyor ve bu da Quebec kültürüne karşı bir tehdit olarak görülüyor.